Ολοκληρώθηκε με μεγάλη επιτυχία η 5η διημερίδα MDcON διατηρώντας υψηλό επιστημονικό επίπεδο και διαδραστικότητα. Παρουσιάστηκαν οι νεότερες εξελίξεις στην Ογκολογία και κατά την παράδοση αυτού του θεσμού έγινε μια διεπιστημονική προσέγγιση μεταξύ των ειδικών που εμπλέκονται στη μάχη κατά του καρκίνου. Κεντρικό θέμα για το 2017 ήταν οι ραγδαίες εξελίξεις και η αναζήτηση του νέου θεραπευτικού μοντέλου στην ανοσοθεραπεία του καρκίνου.
Κοινή διαπίστωση είναι ότι η Ογκολογία είναι πλέον διαφορετική επιστήμη και πολλές ασθένειες όπως το μελάνωμα και ο καρκίνος του πνεύμονα έχουν αλλάξει πρόσωπο και βιολογική πορεία. Οι αλγόριθμοι της θεραπευτικής προσέγγισης έχουν τροποποιηθεί και τώρα πια ο Ογκολόγος στηρίζει την προσπάθεια του να αντιμετωπίσει συστηματικά τον καρκίνο σε πολλά όπλα, συγκεκριμένα στην ανοσοθεραπεία, την χημειοθεραπεία και τις στοχευμένες θεραπείες. Η ανάλυση είναι εξατομικευμένη, όπως και η θεραπευτική απόφαση. Οι ενδείξεις δεν τίθενται πια μόνο με βάση την ανατομική προέλευση του καρκίνου, αλλά με βάση συγκεκριμένους βιοδείκτες που τον χαρακτηρίζουν. Για πρώτη φορά φέτος εδόθη ένδειξη εφαρμογής της ανοσοθεραπείας ανεξάρτητα από το όργανο προέλευσης της κακοήθειας, αλλά με βάση την μικροδορυφορική αστάθεια (MSI) χαρακτηριστικό που συνοδεύεται από υψηλό θεραπευτικό αποτέλεσμα με την ανοσοθεραπεία. Η σύγχρονη ογκολογία θεωρεί ότι ο κάθε ασθενής έχει τον καρκίνο του που είναι ένα φυσικό πείραμα που ξεκινά και εξελίσσεται με διαφορετικό τρόπο για κάθε ασθενή.
Η πορεία του καρκίνου παρακολουθείται με επανάληψη των βιοψιών ή με «υγρές βιοψίες», αναζήτηση δηλαδή κυκλοφορούντων καρκινικών κυττάρων ή DNA του καρκίνου σε αίμα που λαμβάνεται με μια απλή αιμοληψία και αναλύεται κατάλληλα. Με τον τρόπο αυτό γίνεται σε κάθε στάδιο εξατομικευμένη ανάγνωση και επιλογή θεραπείας, ώστε να διατηρείται ο καρκίνος σε έλεγχο. Ακόμη κι αν αυτό εφαρμόζεται με επιτυχία σε ένα μικρό μέρος των ασθενών μας, αποτελεί σαφώς ένα νέο θεραπευτικό μοντέλο και μια ελπίδα για το παρόν και το μέλλον.
Η ανοσοθεραπεία του καρκίνου επελέγη το 2013 από το περιοδικό Science, στην καθιερωμένη ετήσια εκλογή του, ως η σημαντικότερη πρόοδος όχι μόνο για την ογκολογία ήταν ιατρική αλλά για όλες τις φυσικές επιστήμες. Στο σκεπτικό της επιλογής σημειώθηκε ότι η πρόοδος αφορούσε τότε μικρό αριθμό ασθενών, αλλά εισήγαγε ένα νέο βιολογικό και θεραπευτικό μοντέλο. Στην θεώρηση αυτή ο καρκίνος είναι μια απώλεια της ανοσοεπιτήρησης, της αναγνώρισης του καρκίνου ως ξένο σώμα και της απόρριψης του από τον οργανισμό. Η ανοσοθεραπεία κινητοποιεί το ισχυρότατο όπλο της ανοσολογικής απάντησης, διηθεί τον καρκίνο με τα λεμφοκύτταρα που είναι τα εκτελεστικά όργανα που προκαλούν νέκρωση και κυτταρική καταστροφή του όγκου. Το ipilimumab ήταν το πρώτο φάρμακο που εγκρίθηκε στο πεδίο αυτό, ακολουθούμενο από το nivolumab. Ο συνδυασμός των δυο αυτών φαρμάκων αποτελεί την πιο αποτελεσματική και ταχέως αποδοτική θεραπεία στο μελάνωμα με επέκταση και θεραπευτικές εφαρμογές σε άλλους όγκους.
Η ανοσοογκολογία έχει ωριμάσει πιά και αποτελεί βασικό και εξελισσόμενο όπλο στη μάχη κατά του καρκίνου. Το μεταστατικό μελάνωμα έχει πια διαφορετικό πρόσωπο και καταγράφεται μακρά ανταπόκριση στην θεραπεία και πολυετής επιβίωση για ποσοστό 40-50% των ασθενών. Η ανοσοθεραπεία αποτελεί ενδεδειγμένη και εγκεκριμένη θεραπεία διαθέσιμη στην Ελλάδα για όγκους όπως ο καρκίνος πνεύμονος, ουροδόχου κύστεως, νεφρού, κεφαλής και τραχήλου και καρκίνοι ανεξαρτήτως πρωτοπαθούς εστίας με θετική μικροδορυφορική αστάθεια (MSI). Έχει γνωστή θεραπευτική δράση και αναμένεται έγκριση για καρκίνους οισοφάγου, στομάχου, πρωκτού, ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα, νόσο Merkel και λέμφωμα Hodgkin.
Ένα πολύ επιτυχημένο τραπέζι του συνεδρίου είχε τίτλο «Τι αλλάζει στην θεραπευτική στρατηγική και τον τρόπο σκέψης μας στην Ογκολογία μετά την επανάσταση της ανοσοθεραπείας». Κατέστη σαφές ότι η προσπάθεια πλέον είναι να επεκτείνουμε την θεραπευτική εφαρμογή της ανοσοθεραπείας στους όγκους που δεν είναι αποτελεσματική και να επαναφέρουμε την αποτελεσματικότητα της όταν έχει αναπτυχθεί αντίσταση. Προς τούτο μελετώνται τα επί μέρους στοιχεία της ανοσολογικής απάντησης και σχεδιάζονται κλινικές μελέτες συνδυασμού των εγκεκριμένων φαρμάκων με φαρμακευτικές ουσίες που παρεμβαίνουν στο στρώμα του όγκου ή με εμβόλια ή με χορήγηση λεμφοκυττάρων με χιμαιρικά τρόποι γένους υποδοχείς (CART cells).
Χωρίς αμφιβολία ζούμε μια νέα συνταρακτική εποχή που δημιουργεί ελπίδα για τους ασθενείς, τις οικογένειες τους και όλους μας.
03-04 Νοεμβρίου 2017
Ξενοδοχείο Hilton Athens, Αθήνα
Oργάνωση: Ελληνική Εταιρεία Γηριατρικής Ογκολογίας
