Το βιβλίο με τίτλο: «Σκεπτόμενοι διαφορετικά – Ιατρικής χιλιόμετρα. Από τον Ιπποκράτειο όρκο έως την Τεχνητή Νοημοσύνη» εκδόθηκε με αφορμή την Τελετή Έναρξης του 7ου Multidisciplinary Care Discussions in Oncology (MDcON 2019) και περιλαμβάνει εννέα κείμενα, που προέκυψαν από την ανάγκη επικοινωνίας των εξελίξεων στην Ογκολογία και των ευκαιριών και προκλήσεων που προκύπτουν. Τα κείμενα υπογράφουν οι κκ. Ρέα Βιτάλη, Μαντώ Νικολαΐδη, Ηλίας Ι. Βλάχος, Φίλιππος Βασιλόγιαννης, Ευάγγελος Αθανασιάδης, Κωνσταντίνα Νικήτα, Ιωάννης Π. Μπουκοβίνας και Ηλίας Αθανασιάδης, ο οποίος και επιμελήθηκε της έκδοσης.
Οι πρόοδοι της επιστήμης και της τεχνολογίας έχουν αλλάξει την κλινική πορεία του καρκίνου σε πολλούς ασθενείς και έχουν δημιουργήσει ευκαιρίες και προοπτικές πάνω και πέρα από τις προσδοκίες μας. Άνθρωποι με περιορισμένο ορίζοντα στη ζωή τους είδαν στη διαδρομή να δημιουργείται ελπίδα και προοπτική. Η εισβολή της Τεχνητής Νοημοσύνης και οι μεγάλες δυνατότητες διαχείρισης μεγάλου όγκου δεδομένων δημιουργούν, μαζί με την ελπίδα, και προβληματισμό. Πώς τοποθετούμεθα στα ανακύπτοντα θέματα ηθικής και πώς εξασφαλίζεται πρόσβαση στην ευκαιρία σε όλους;
Στο βιβλίο αυτό αναδεικνύεται και η αντίληψη της σύγχρονης Ογκολογίας γύρω από την ιατρική πράξη και τη θέση του ασθενούς. Είναι πλέον σαφές ότι η Ιατρική εκτός από τέχνη και επιστήμη είναι και σκληρό έργο αγάπης και αφοσίωσης. Είναι ταυτόχρονα και πολιτική ευθύνη απέναντι στην κοινωνία, αφού και ο κορυφαίος γιατρός του 19ου αιώνα Rudolf Virchow διακήρυξε ότι η πολιτική είναι Ιατρική σε μεγάλη κλίμακα. Το πρόσωπο του ασθενούς και οι επιλογές του για τη διαχείριση της ζωής του καθορίζουν πλέον το πνεύμα της φροντίδας του. Για τον γιατρό η φροντίδα των ανθρώπων απαιτεί μαζί με την κρυστάλλινη καρτεσιανή λογική, την διαχείριση της πνευματικής τους υπόστασης και την αποδοχή της μυστηριακής φύσης του λειτουργήματος.
Η ιατρική διαδρομή είναι μια προσφορά έργου και ελπίδας που οδηγεί στην κτήση σοφίας για τον ιατρό και μετασχηματίζει την κοινωνία διαχέοντας ελπίδα και θετικότητα.
Αποσπάσματα από τα κείμενα του βιβλίου
Μυαλά, όχι μαλλιά!
Ρέα Βιτάλη, Χρονογράφος-Συγγραφέας
«Στις χημειοθεραπείες, από τη 18η μέρα και μετά τα μαλλιά πέφτουν». Βεβαίως, είχε την επιλογή να περιμένει στωικά, και σίγουρα βασανιστικά, το πότε το φύλλωμά της θα έπεφτε. Αλλά η γυναίκα είχε πάρει τη δική της ακραία απόφαση. Ναι. Τι νόημα είχε να μετράει μέρες; Είχε έρθει η ώρα να ξυρίσει το κεφάλι της. Θα ήταν, δηλαδή, για μερικούς μήνες χωρίς φύλλωμα. Πρώτη φορά στη ζωή της. Απροστάτευτη, γυμνή αρχέγονων καλλωπιστικών στοιχείων.
Τελευταία χημειοθεραπεία
Ρέα Βιτάλη, Χρονογράφος-Συγγραφέας
Αγαπητοί μου, ολοκλήρωσα την τελευταία μου χημειοθεραπεία. Είμαι ένας παλιός νέος άνθρωπος. Κοίτα, που και το «παλιάνθρωπος» έχει μια γλύκα! Ευχαριστώ.
Η ιατρική πράξη ως έργο αγάπης και αφοσίωσης – Σκεπτόμενοι διαφορετικά τα θεμέλια της ογκολογικής φροντίδας
Ηλίας Αθανασιάδης Ογκολόγος Παθολόγος
Η Ιατρική είναι Τέχνη και Επιστήμη, αλλά όχι μόνο αυτό. Η Ιατρική είναι έργο. Έργο αγάπης και αφοσίωσης στο πρόσωπο και στην αξία του ανθρώπου. Η αλλαγή αυτή είναι συνειδητή και χαρακτηρίζει την καθημερινή μας κλινική πράξη. Μαζί με τις αλλαγές στην αναζήτηση μοριακών στόχων, την ανοσοθεραπεία και την εξατομίκευση, αλλάζει και τον τρόπο σκέψης μας, μεταμορφώνει την ιατρική πράξη.
Σκέφτομαι να σας μιλήσω
Μαντώ Νικολαΐδη Ογκολόγος Παθολόγος
Να σας μιλήσω για το αίσθημα του κενού στο άκουσμα της διάγνωσης μιας κακοήθειας, για το δισταγμό της φωνής στην ερώτηση επιβεβαίωσης αυτού που μόλις άκουσες. Να σας μιλήσω για το παγωμένο και απόμακρο βλέμμα του καταξιωμένου χειρουργού που απαριθμεί πιθανότητες επιβίωσης για τη μάνα σου, ταμπουρωμένος πίσω από το πολυτελές γραφείο του. Να σας μιλήσω για την καθημερινότητα της ζωής αγκαλιά με τις παρενέργειες της χημειοθεραπείας και της ακτινοθεραπείας. Να σας μιλήσω τώρα, εννιά χρόνια μετά, για το βλέμμα την ώρα της διάγνωσης, για την αποδοχή με ένα «καλύτερα σε μένα παρά στα παιδιά μου», για τον φόβο και την απόγνωση σε κάθε επιδείνωση.
Καρκίνος και Τέχνη: η Έκφραση του Άρρητου
Ηλίας Ι. Βλάχος Ψυχίατρος-Ψυχοθεραπευτής
…ο καρκίνος αποσιωπάται ακόμα και ως λέξη, υποκαθίσταται από υπαινιγμούς ή περιφράσεις όπως «η επάρατη» νόσος, το «κακό», η «παλιοαρρώστια» ως εάν η εκστόμιση της ίδιας της λέξης να αποδεικνυόταν καταστροφική για τον ίδιο τον ασθενή και τους γύρω του. Η αποσιώπηση αυτή συμβάλλει στην περαιτέρω συσκότιση της ασθένειας προσδίδοντάς της μη λογικές, σχεδόν δεισιδαιμονικές ιδιότητες και μυθοποιώντας την… Η Τέχνη ως ενδιάμεσος, αποδεκτός χώρος έκφρα- σης συγκρουσιακών συναισθημάτων, σχέσεων και καταστάσεων έχει επιχειρήσει να δώσει λόγο στις άρρητες πλευρές του βιώματος του καρκινοπαθή και των οικείων του.
Τεχνητή νοημοσύνη και θέματα βιοηθικής: Εισαγωγικές Σκέψεις
Φίλιππος Βασιλόγιαννης Αναπληρωτής Καθηγητής Φιλοσοφίας του Δικαίου ΕΚΠΑ
Η εφαρμογή των άνευ προηγουμένου επιτευγμάτων της τεχνητής νοημοσύνης στην ιατρική πράξη αποτελεί, πράγματι, μια θαυμαστή πρόκληση. Η πρόκληση αυτή συνυφαίνεται με κάποιες αξιοσημείωτες ανησυχίες μας. Οι εν λόγω ανησυχίες είναι ουσιωδώς βιοηθικές: αφορούν, δηλαδή, αρχές και αξίες που διέπουν τα ζητήματα της ζωής και του βίου καθ’ εαυτά και, περαιτέρω, της συμβίωσής μας στο πλαίσιο που ορίζουν οι εν λόγω αρχές και αξίες… δύο φαίνεται ότι είναι οι κύριες πηγές του βιοηθικού μας προβληματισμού: Πρώτον, μήπως η γνώση αυτή, από τη στιγμή που είναι πλήρως διαθέσιμη τόσο στον ιατρό όσο ασφαλώς και στον ασθενή, αντί να προάγει την αυτονομία του τελευταίου την υπονομεύει; Ή, αντί να αποτελεί για αυτόν εγγενώς αγαθό, συνιστά, εν τέλει, ένα εγγενές κακό; Δεύτερον, μήπως, συναφώς, και αυτή η επιστημονική γνώση και τεχνολογία αιχμής δημιουργούν μεν σημαντικές ευκαιρίες, οι οποίες όμως περιορίζουν άλλες ήδη δεδομένες (ή κατακτημένες από την πρόοδο της ανθρωπότητας);
Ελεύθερη και χωρίς όρια δημοκρατία
Ευάγγελος Αθανασιάδης Φοιτητής Πανεπιστημίου του Άμστερνταμ
…αν και η δημοκρατία δεν θα ήταν το είδος της συνταγής που ένας ασθενής θα περίμενε να ακούσει από τον γιατρό του, ο Rudolf Virchow έχει δηλώσει ότι δεν είναι τίποτα περισσότερο παρά ιατρική σε ευρεία κλίμακα. Εξετάζοντας μια δημοκρατική χώρα όπως είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες, τα αποτελέσματα της φυλετικής διάκρισης εναντίον των Αφροαμερικανών και η εξαίρεσή τους από την αμερικανική πολιτική αρένα ήδη από την ίδρυση της χώρας, εκδηλώνονται μέσω του χάσματος στους αριθμούς, όσον αφορά την επιβίωσή τους από καρκίνο σε σχέση με τους Καυκάσιους. Η ιστορική τους στέρηση από το δικαίωμα της ψήφου είχε κρατήσει τη φωνή τους μακριά από τα κέντρα αποφάσεων, αφήνοντας τους πολιτικούς να εστιάζουν σε θέματα που αποτελούσαν εντολή και απαίτηση του λευκού εκλογικού σώματος.
Το ίδιο συμπέρασμα με βάση «την ιατρική συνταγή» της Δημοκρατίας μπορεί να εξαχθεί από το παράδειγμα της αυταρχικής κινεζικής κυβέρνησης που έσυρε την Κίνα στη Μεγάλη Πείνα, μία καταστροφή που θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί πανηγυρικά σε μια δημοκρατία, με αντιπολίτευση που θα αμφισβητούσε, με ανεξάρτητο Τύπο που θα ενημέρωνε και με εκλογικές διαδικασίες που θα εξανάγκαζαν την κυβέρνηση να μεριμνά για την ικανοποίηση των πολιτών με στόχο την επανεκλογή της.
H τεχνητή νοημοσύνη μεταμορφώνει την ιατρική πράξη
Κωνσταντίνα Νικήτα Καθηγήτρια ΣΗΜΜΥ-ΕΜΠ
Από τη νοσοκομειακή φροντίδα έως την κλινική έρευνα, την ανάπτυξη φαρμάκων και την ασφάλιση, οι εφαρμογές ΤΝ (Τεχνητής Νοημοσύνης) αναμένεται να αλλάξουν ριζικά τον τρόπο λειτουργίας του τομέα της υγείας, μειώνοντας το κόστος και βελτιώνοντας τη φροντίδα του ασθενούς. Υπολογίζεται ότι οι επενδύσεις του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στην ΤΝ για τον τομέα της υγείας θα ανέλθουν σε 6,6 δισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το 2021, ενώ οι πιο σημαντικές εφαρμογές ΤΝ θα αποφέρουν εξοικονόμηση 150 δισεκατομμυρίων δολαρίων μέχρι το 2026… Η μεταμορφωτική δύναμη της ΤΝ και η εξάπλωση των εφαρμογών της στην ιατρική πράξη εισάγουν ως κυρίαρχη ανάγκη την επίτευξη διαφάνειας για τα δεδομένα και τους αλγορίθμους ΤΝ. Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θέσει ως προτεραιότητα την υιοθέτηση μιας ανθρωποκεντρικής προσέγγισης για την ΤΝ, ώστε να διασφαλίζεται ο σεβασμός θεμελιωδών δικαιωμάτων και κανόνων ηθικής. Στο πλαίσιο αυτό, θεωρείται κομβικό το ζήτημα της ερμηνευσιμότητας της ΤΝ, το οποίο συνδέεται με τη δυνατότητα κατανόησης των αποφάσεων των συστημάτων ΤΝ από τον άνθρωπο.
Ό σεβασμός στο πρόσωπο του ασθενούς και τις επιλογές του
Ιωάννης Π. Μπουκοβίνας Ογκολόγος Παθολόγος
Φοβάμαι ότι έχουμε αποτύχει στον τρόπο με τον οποίο χειριζόμαστε τους αρρώστους και ειδικά τους ασθενείς τελικού σταδίου. Το χειρότερο είναι η αποτυχία μας να αναγνωρίσουμε πως οι άνθρωποι αυτοί έχουν κι άλλες προτεραιότητες πέρα από την προσωπική ασφάλεια και την παράταση της ζωής τους. Ίσως, αν αφήσουμε χώρο ανάμεσα στην ανθρώπινη επιθυμία και στην ελπίδα της πίστης κατά το μέτρον της ισορροπίας των δύο φύσεων του Χριστού, ο ασθενής αλλά και ο γιατρός να περιέλθουν σε ένα είδος πνευματικής διεργασίας κι αποδοχής της μυστηριακής φύσης της δοκιμασίας. Γι’ αυτό απαιτείται, τουλάχιστον για τους γιατρούς, συμφιλίωση μεταξύ της γνώσης (βέβαιη, σταθερή, τέλεια, κρυστάλλινη) και της κλινικής σοφίας (αβέβαιη, ρέουσα, ατελής, αφηρημένη).
Σκεπτόμενοι διαφορετικά – Ιατρικής χιλιόμετρα. Από τον Ιπποκράτειο όρκο έως την Τεχνητή Νοημοσύνη
Εκδόσεις Πληθώρα
ISBN: 978-960-8203-57-0 | Σελίδες: 64
Διάσταση: 12 x 21 | Τιμή: 7 €
